DİJİTAL KAYNAKÇA YÖNETİM PROGRAMLARI: ENDNOTE
Günümüzde akademik alanda disiplin sayısının çoğalması, bu disiplinler arasındaki ilişkilerin gittikçe girift bir hal alması ve tüm bunların neticesinde akademik eserlerin sayısının ve iş yükünün artması bilimsel çalışma süreçlerini zorlaştırmaktadır. Bilimsel ve akademik alana yapılan katkıların artması adına bu süreçleri hızlandırmak ya da kimi aşamalarda kolaylık sağlamak bugün büyük önem taşımaktadır. Dijital kaynakça yönetim programları bilimsel ve akademik çalışmalar için referans bilgisi oluşturma, bunları düzenleme ve kaynakça oluşturma işlemlerini hızlı ve kolay bir biçimde yaparak süreçlerin ciddi anlamda kısalmasını sağlamaktadır. Özellikle kimi okullar ya da akademik platformların yazılacak olan eserlerin APA, MLA gibi bilinen alıntılama stilleri dışında stiller tercih etmesi durumunda dijital kaynakça yönetim programları farklı alıntılama biçimleri üzerinde de kolaylık sağlamaktadır. Akademik çalışma dostu olan bu programlar temelde çalışmaların hızlandırıp aynı zamanda eserlerdeki referans ve kaynakça alanlarının bir örnek ve hatasız olmasını sağlarken, akademik yayınların yazım ve değerlendirme aşaması hız kazanmaktadır.
2020 yılının Ekim ayında Microsoft, Aralık ayında ise MacOS işletim sistemleri için çıkan EndNote 20, eski sürümlerine göre oldukça sade, basit ve kullanışlı bir arayüze sahiptir. Lisans tercihlerine göre farklı fiyat aralıklarında olan program; eski sürümlerden lisansını yükseltmek isteyenler için 966₺, tam lisans için 2,416₺, öğrenciler için ise 1,121₺ olarak web sitesinde satılmaktadır.
Masaüstü uygulaması ve çevrimiçi ve seçenekleri ile farklı alanlarda çalışmaya açık olan bu programda kullanıcılar, kitaplık oluşturup buna isim verilebilir iken, aynı zamanda kitaplık içerisinde farklı klasörler oluşturarak dosyalama işlemini karmaşıklık yaşamadan sağlayabilmektedirler. Sekmelerin düzenlenip kişiselleştirilmesine imkan sağlayan EndNote, referans girişlerinde de kullanıcılara çeşitlilik sunmaktadır.
Bu dijital kaynakça yönetim programı sanat eseri, görsel-işitsel materyal, blog yazısı, makale çeşitleri, röportaj, çevrimiçi veri, sosyal medya, kitap ya da kitap bölümü, televizyon bölümü ve yayınlanmamış çalışmayı da içinde barındıran 48 adet referans biçimine uyum göstermektedir. EndNote referans mecralarında sunduğu çeşitliliği referans biçimlerinde de sağlamaktadır. Elle referans girişi, otomatik referans oluşturma, oluşturulan referansı APA, Chicago, Harvard, MLA gibi farklı biçimlere dönüştürme imkanı sağlayan program toplamda 6926 referans biçimini desteklemektedir. Ek olarak EndNote ile “Cite While You Write” özelliği sayesinde Microsoft Word programında metin içinde atıf yapılırken kaynakçanın da otomatik olarak eklenmesi mümkün olmaktadır.
Akademik çalışmaların en önemli aşamalarından biri olan literatür taramasında kolaylık sağlayan EndNote, özellikle Web of Science, PubMed, ArXiv ya da iletişim öğrencileri için önem taşıyan London College of Communication gibi veritabanlarına erişim sağlamakta ve bu veritabanlarından programa basit bir şekilde veri aktarımı sağlayabilmektedir. Çevrimiçi ya da yerel arama biçimlerini sağlayan program, etiketleme yapmayı ve referanslara elle tam metinleri eklemeyi mümkün kılmaktadır. Bunların yanında kullanıcılar için tam metni olmayan referansların metinlerini de sistemine ekleyebilmektedir.
Genel itibariyle bakıldığında basit arayüzü ve sağladığı kullanım kolaylığı ile akademik iş yükünü ciddi anlamda azaltan EndNote, veritabanlarına geniş erişim ve referanslarda sağlamış olduğu çeşitlilik ve değişim imkanı ile kullanıcıların uzun zaman harcadığı tüm süreçleri kısaltmaktadır. En eski dijital kaynakça yönetim programlarından olan EndNote bugün hâlâ güncelliğini korumaya devam etmektedir.
KAYNAKÇA
Bramer, W. M., Giustini, D., de Jonge, G. B., Holland, L., & Bekhuis, T. (2016). De-duplication of database search results for systematic reviews in EndNote. Journal of the Medical Library Association: JMLA, 104(3), 240.
Esgin, M. (2019). Çok Kullanılan Web Tabanlı Bibliyografik Yönetim Programlarının İncelenmesi, Karşılaştırılması ve Yapılabilecek Geliştirmeler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Esgin, M. (2019). Web Tabanlı Bibliyografik Yönetim Programları Üzerine Kısa Bir Değerlendirme. Arşiv Dünyası, 6(2), 179-187.
Kaya, B., Yıldız, Ö., & Sinecen, M. (2016). Atıf ve referans yönetimi programlarının karşılaştırılması. XVIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB 2016), sunulmuş bildiri, 25.
https://endnote.com/product-details
https://endnote.com/downloads/connection-files/?wpv_aux_current_post_id=9671&wpv_view_count=3636-TCPID9671
https://buy.endnote.com/1603/purl-buy
https://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_reference_management_software#cite_note-44
https://www.youtube.com/channel/UCdTDZ4RUT9Jl81oRhpEIIxA
https://www.youtube.com/channel/UCdTDZ4RUT9Jl81oRhpEIIxA
Nursena ŞATANA
1997 yılında Diyarbakır’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladıktan sonra Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nde Radyo, Televizyon ve Sinema bölümü lisans eğitimini bitirdi. Şu an Ege Üniversitesi’nde yine aynı bölüm üzerine yüksek lisans eğitimini sürdürmektedir.